قانون اشا از نظر گات ها

اشا(asha) قانون راستی و داد است. عمل به راستی در گفتار و کردار و در اندیشه دادگری است. هیچ کنشی راست نیست مگر آن که با قانون اشا سازگار باشد. آن قانونی که از روی راستی فراهم نشده و دادگستری را استوار نبخشید قانون نیست. اشا همچنین پویایی (دینامیسم) تکامل را نشان میدهد. اندیشه و گفتار و کردار سازگار با اشا جهان را پیشرفت میدهد و کننده کار را خوشبخت و شادمان میکند. در میان فروزه های اهورایی اشا پس از خرد نام برده شده است   گو این که گات ها بیش از خرد و همه فروزه های دیگر خدایی از اشا نام برده است. بدبختانه هیچ واژه هیچ واژه فارسی که گویای درست قانون اشا باشد نداریم و از این رو باید آن را بشناسیم.

اشا چکیده دین زرتشتی است. اشا قانون علت و معلول است که هنجار اهورایی و اخلاقی و اجتماعی را در آفرینش سامان میدهد. اشا هم قانون طبیعی و هم قانون خدایی است. اشا قانون دگرگونی ناپذیر و ازلی و ابدی است. اشا خواست (مشیت) خدایی را نشان میدهد. بنا به گات ها: خواست اهورامزدا و اشا یکی است(نگاه کنید به گات ها یسنا۲۸ بند۸) اهورامزدا جهان را در انیشه(وهومن) پدید آورد(یسنا۴۴ بندهای۴و۵و۷). در وجدان(daena) شکل داد(یسنا۴۴بند۱۰). در آفرینندگی آشکار کرد. و برابر با قانون راستی(اشا) به گردش گذاشت(یسنا۳۱ بند۷و۸ و یسنا۴۷بند۳) تا با هم آهنگی به سوی رسایی و جاودانگی پیش برود. در فلسفه زرتشت سپنتامینیو پویایی آفرینش و اشا  پویایی تکامل را نشان  میدهد. آرمان دین زرتشت رسایی آفرینش است که تنها با پوییدن راه اشا شدنی است. اشا جلوه داد اهورایی است ـ آن چه که باید به مشیت خداوند تعبیر شود. محتوای مشیت خداوندی این است که هر کس بهره و پی آمد کار خود را دریافت میکند