آتشکده
نور یا آتش پرستش سو ،مفهومی غیر مادی ونماد جنبش ،خرد و روشنگری برای تشخیص خوب از بد است.آتشکده
نور یا آتش پرستش سو ،مفهومی غیر مادی ونماد جنبش ،خرد و روشنگری برای تشخیص خوب از بد است.روزهای ویژه بهار وتابستان
روزهای ویژه در ماه فروردین
نخستین مناسبت « جشن نوروز و آغاز سال نو » است که با اورمزد و فروردین ماه در یکم فروردین برابر است. بسیاری از زرتشتیان در این روز به نیایشگاه‌ها می‌روند و ساعت های آغازین سال را با نیایش به درگاه اهورامزدا و آرزویی سالی خوش سپری می‌سازند.
مناسبت دیگر، آیین کهنی است به نام«جای سبزباد» که در آغازین روز از نوروز برگزار می‌شود و خویشاوندان ودوستان درگذشتگان سال پیش، به دیدار خانواده درگذشته می‌روند. این آیین پرسه نیست و با آن تفاوت دارد.
مناسبت بعدی، زادروز اشوزرتشت است که در روز ششم فروردین ماه گرامی‌داشته می‌شود. خورداد و فروردین ماه برابر با ٦ فروردین در گاهنمای امروزی، به‌گفته برخی پژوهشگران، در چنین روزی در زمان فرمانروایی لهراسب اشوزرتشت در خانه پدرش کنار رود درجی که به دریای چی‌چست ( ارومیه ) می‌ریخت با چهره نورانی از مادرش دغدو زاده شد و چون نام خاندان پدرش اسپنتمان بود او را زرتشت اسپنتمان نام نهادند و در روز خورداد و فروردین ماه در زمان شاه گشتاسب کیانی از جانب اهورامزدا به پیامبری برگزیده شد. این روز برای زرتشتیان تعطیل رسمی‌است.
سیزده فروردین مناسبت دیگر است. تیر و فروردین ماه سیزدهمین روز از هر ماه تیر یا تشتر نام دارد. در باور ایراینان پیش از اشوزرتشت تیر(تشتر ) ایزد باران است و ایرانیان باستان از بامداد روز تیر از ماه فروردین سفره نوروزی را بر‌می‌چیدند و سبزه ها را با خود بر می‌داشتند و به دشت و صحرا می‌بردند و به آب روان می‌سپردند و با نیایش به درگاه اهورامزدا آرزوی بارش باران و سالی پر از فراوانی و شادی می‌کردند. سیزدهمین روز از هر ماه تیر نام دارد. و در سیزدهمین روز از ماه تیر آرش قهرمان ایرانی در حالی صلح را در ایران برقرار می‌سازد که جان خود را از دست می‌دهد. شاید نا خجستگی روز سیزده در نزد ایرانیان باستان به این دلیل باشد.
مناسبت دیگر روزهای زیارت پیرهریشت است. در روز امرداد تا خور (خیر) یعنی ٧ تا ١١ فروردین ماه زیارتگاه پیرهریشت در ٩٠ کیلومتری غرب یزد و در فاصله ١٥ کیلومتری شهر اردکان واقع است . به باور زرتشتیان پناهگاه دختر یزدگرد است که نامش مروارید بوده و نام او را گوهربانو نیز گفته‌اند.آورده‌اند که گوهربانو بر کودکی گمشده نمایان شد و به او فرمود تا از پدر به خواهد که پیرهریشت را بنیاد گذارد.
جشن فروردینگان ( فرودگ ) هم در روز فروردین از ماه فروردین ( ١٩فروردین ماه)؛ نخستین جشن ماهانه در سال جشن فروردینگان نامیده می‌شود.این جشن به یاد فروهر پاکان برگزار می‌شود. زرتشتیان در این روز به آرامگاه‌ها می‌روند و از موبدان می‌خواهند برای شادی روان درگذشتگان اوستا بخوانند. این روز برای زرتشتیان تعطیل است.
روزهای نبرکه در آن زرتشتیان از خوردن گوشت حیوانات همانند گوسفند و گاو و مرغ خودداری می‌کنند و به جای آن از پروتئین های گیاهی و ماهی و میگو بهره می‌برند، عبارتند‌از :
دوم فروردین برابربا وهمن روز ؛ ١٢ فروردین برابربا ماه روز؛ ١٤ فرودین برابربا گوش روز؛ ٢١ فروردین برابربا رام روز
ویژه روزهای اردیبهشت ماه
دوم اردیبهشت ماه هم برابری روز و ماه در سالنمای کنونی زرتشتیان است و به این شوند(دلیل) جشن اردیبهشتگان را گرامی می‌دارند.
امسال ١٩ اردیبهشت ماه برابر است با ورهرام روز که بسیاری از زرتشتیان در این روز به نیایشگاه‌ها می‌روند و به دادو دهش می‌پردازند.
٢٥ اردیبهشت ماه نیز برابر است با اشتاد روز که در این روز هم بسیاری به دادو دهش می‌پردازند و در برخی از نیایشگاه ها آیین های ویژه‌ای برگزار می‌شود.
ورهرام روز هم برابر با ٣٠ اردیبهشت شده است که از دیگر روزهای ویژه نیایش و داد و دهش به‌شمار می‌رود.
از مناسبت های ملی نیز می‌توان به ١٠ اردیبهشت ماه روز ملی خلیج فارس، یازدهم روز جهانی کاروکارگر، هیجدهم روز جهانی صلیب سرخ و ٢٥ اردیبهشت ماه روز بزرگداشت فردوسی اشاره کرد.
روزهای ویژه در ماه خورداد
نیایشگاه ستی پیر: روز ویژه زیارت و نیایش در این مکان سپندینه، برابر است با اشتاد ایزد و ٢٤ خورداد ماه خورشیدی .
این نیایشگاه در سمت شرق شهر یزد نزدیک مریم آباد حومه یزد واقع شده است و به باور زرتشتیان پناهگاه مادر برخی از شاهزادگان ساسانی است و خود شامل سه زیارتگاه است.
نیایشگاه پیرسبز: روزهای ویژه زیارت و نیایش در پیرسبز که به آن پیرچک چک یا چکچکو نیز می‌گویند، ٥ روز است که روز اشتاد ایزد برابر با ٢٤ خورداد ماه خورشیدی آغاز می‌شود و روز انارام ایزد برابر با ٢٨ خوردادماه به پایان می‌رسد. در این روزها هزاران تن از زرتشتیان از ایران و دیگر کشورهای زرتشتی نشین به این مکان می‌آیند و به نیایش می‌پردازند.
*پرسه همگانی: در روز ٢٩ خورداد که برابر است با اورمزد روز که نخستین روز از تیرماه باستانی به شمار می‌آید. این روز ویژه جانباختگان راه پایداری ایران زمین است.
*روزهای نبر: در ماه خورداد روزهای نبر برابر است با دهم که ماه روز است ، دوازدهم که گوش روز است، نوزدهم که رام روز است و سی ام خورداد که وهمن روز است
ویژه روزهای ماه تیر
* نخستین مناسبت این ماه، زیارت و نیایش در پیرنارستانه در یزد است که از روز سپندارمزد ایزد، برابر با دوم تیر ماه آغاز می‌شود و ٥ روز ادامه دارد.
* مناسبت دیگر گهنبار چهره میدیوشهیم گاه به چم (معنای ) میانه تابستان است که از روز خور ایزد برابر با ٨ تیر ماه آغاز می‌شود و ٥ روز ادامه دارد. این چهره هنگام کاشت دانه‌هایی مانند برنج و ارزن برگزار می‌شده است.
* جشن تیرگان نیز روز دهم ماه یعنی در تیر روز گرامی‌داشته می‌شود.
سیزدهمین روز در هر ماه زرتشتیان تیر یا تشتر نام دارد. روایت است تشتر به باریدن باران کمک می‌کند. در ماه تیر هنگامی‌که روز تیر فرا می‌رسد آن روز را جشن تیرگان می‌نامند. تیرگان یکی از بزرگترین جشن‌های ایران باستان است. روایت است در زمان منوچهر شاه پیشدادی چون افراسیاب تورانی بر منوچهر پیروز شد و او را در طبرستان محاصره کرد، طرفین حاضر به سازش شدند و قرار بر این شد از قله دماوند آرش، جوان دلیر ایرانی تیری به چله کمان نهد و تیر را پرتاب کند . این تیر در کنار رودخانه جیحون بردرختی نشست و مرز ایران و توران مشخص شد.داستان دیگری که درباره جشن تیرگان آمده آن است که در زمان ساسانیان و پادشاهی فیروز، هفت‌سال در ایران خشکسالی روی داد و در چنین روزی مردم روی به بیابان آوردند و با نیایش خود از پروردگار آرزوی باریدن باران کردند ، پس از آن بارش باران شروع شد و به شادی آن در چنین روزی ایرانیان در یکدیگر آب می‌پاشند.
آیین برگزاری این جشن بدین گونه است که چند روز پیش از جشن تیرگان تمام خانه را از درون و برون پاکیزه می‌سازند و صبح روز جشن همه آب تنی می‌کنند و لباس نو می‌پوشند. آنچه ویژگی این جشن است تار نازکی از ابریشم هفت رنگ و سیم نازک و ظریفی به‌هم می‌تابند که به نام «تیروباد» مشهور است که شاید نشانه‌رنگ‌های رنگین کمان در آسمان معروف به تیروکمان آرش باشد. زرتشتیان این تار را در بامداد روز تیر به مچ دست خود می‌بندند و ده روز بعد در روز باد به هنگامی‌که تیرآرش بر درخت فرو می‌نشیند به باد می‌دهند.
* هنگام زیارت نیایشگاه پارس بانو نیز در این ماه است که از مهر روز برابر با ١٣ تیرماه آغاز می‌شود و ٥ روز ادامه دارد. این نیایشگاه نیز در استان یزد قرار دارد.
* روزهای نبر هم عبارتند از: ماه روز برابر با نهم، گوش روز برابر با یازدهم، رام روز برابر با هیجدهم، وهمن روز برابر با بیست و نهم تیرماه
* هفتم تیر ماه نیز زاد روز (تولد) زنده یاد ارباب کیخسرو شاهرخ در سال ١٢٥٤ خورشیدی در کرمان است.
* از مناسبت های ملی نیز می‌توان به روز صنعت و معدن در دهم، روز مالیات در شانزدهم و روز بهزیستی و تامین اجتماعی در بیست و پنجم تیرماه اشاره کرد.
ویژه روزهای امرداد ماه
زیارتگاه پیرنارکی در 58 کیلومتری جنوب‌شرقی شهر یزد بردامنه کو‌هی به نام کوه‌تنجک نزدیک دره زنجیر یا در نزدیکی تفت، از دره گیگون واقع است. آورده‌اند که عروس فرمانروای پارس‌را که نامش نازبانو بوده، این مکان مقدس در خود گرفته و پناه داده است. نازبانو بربیابانگردی روشن بین(نابینا) نمایان شده و بنیاد پیرنارکی را فرمان می‌دهد و او نیز می‌پذیرد و بنا را می‌سازد. زرتشتیان در روزهای ویژه زیارت نارکی در این مکان با گردهم آمدن به نیایش اهورامزدا می‌پردازند.
روزهای نبر در این ماه عبارتند از:«ماه» روز هشتم امرداد، «گوش»روز دهم امرداد،« رام»روز هفدهم امرداد و «وهمن»روز برابر با بیست‌و هشتم امردادماه .
شانزدهم امرداد نیز برابر است با ورهرام روز که روزی بزرگ و پربرکت شمرده می‌شود و ویژه داد ودهش است. در این روز بسیاری از زرتشتیان به شاهورهرام ایزد می‌روند و به نیایش می‌پردازند.
بیست و دوم امرداد نیز برابر با اشتاد روز است. در این روز نیز زرتشتیان به نیایشگاه‌ها می‌روند و به نیایش و آنان که نذر دارند به داد و دهش می‌پردازند.
روز سی‌ام امرداد ماه خورشیدی نیز با جشن شهریورگان برابر است.
در این ماه چند مناسبت ملی و میهنی نیز داریم که عبارتند از:
چهارده امرداد برابر با روز صدور فرمان مشروطیت در یکصدوشش سال پیش
بیست‌وششم امردادماه که روز آغاز بازگشت آزادگان دفاع مقدس به میهن است و تنی چند از زرتشتیان که در جبهه‌های نبرد علیه دشمن ایران اسیر شده بودند، نیز همراه با دیگر رزمندگان به‌میهن خویش بازگشتند.
نوشته را با توضیحی کوتاه در باره چم(معنای) این ماه به پایان می‌بریم:
واژه اوستایی امرداد، امرتات«AMERTAATA »است که به معنی بی‌مرگی است و اگر «الف» آن را که پیشوند نفی است از قلم ببندازیم، چم(معنی) آن دگرگون می‌شود و فرشته بی‌مرگی و جاودانگی به دیو نیستی و مرگ تغییر ماهیت می‌دهد. زیرا همان طور که امرداد به معنی بی‌مرگی است، مرداد معنی مرگ است، بنابراین شایسته است که این کلمه را امرداد بخوانیم.
ویژه روزهای ماه شهریور
شهریور یکی از ماه‌های پرمناسبت در گاهشمار زرتشتیان است. مناسبت های دینی و ملی هر دو در این ماه دیده‌می‌شود.
روزهای نبر که در آنها زرتشتیان از خوردن گوشت خودداری می‌کنند، عبارتند از: روز هفتم برابر با ماه روز، روز نهم برابر با گوش روز، روز شانزدهم برابر با رام روز و روز بیست و هفتم برابر با وهمن روز.
گهنبار چهره پیته‌شهیم‌گاه (آخرتابستان) نیز در این ماه قرار دارد که از روز اشتادایزد برابربا بیست‌ویکم آغاز می‌شود و روز انارام ایزد برابر با بیست‌وپنجم پایان آنست. زرتشتیان درهرجا که باشند تلاش می‌کنند تا دست‌کم در یکی از گهنبارها که به تعداد فراوان برگزار می‌شود، شرکت کنند و همازور و هم بهره‌شوند.
پانزدهم شهریورماه برابر است با ورهرام روز که به باور زرتشتیان روزی خجسته برای نیایش به درگاه اهورامزدا، سپاسگزاری برای فروزه‌های نیک اهورا داده و داد و دهش است.
بیست‌وششم شهریور ماه برابر است با اورمزد روز که به‌نام خداوند نامگذاری شده است. در این روز نیز زرتشتیان به نیایش می‌پردازند و در راه خدا،به‌آفریدگانش نیکی و داد‌ودهش می‌کنند.
از ویژه روزهای ملی نیز باید به روز اول شهریورماه که روز پزشک است و سی‌ویکم آن که روز آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است، اشاره کرد.
