بنای چلاغد یا چلاغی واقع در 20 کیلومتری جنوب شرقی مشهد در حدود دو کیلومتری روستایی به همین نام قرار دارد. مقبره ای است که بر فراز یک سردابه تدفینی کوچک بنیان گردیده است بنای مزبور دارای چهار درگاهی در طرفین و ورودی اصلی است و گنبدی دو پوشه بر روی آن استوار شده است چهار طاقی چلاغد با بنای جغتین گیسور گناباد قابل مقایسه بوده وانتساب ان را به دوره تیموری نشان می دهد.
چهارطاقی رباط (پیر رباط)
چهارطاقی رهنی
چهارطاقی رکن آباد
چهارطاقی زاغ
چهارطاقی ساسانی
چهارطاقی سنگبر
چهارطاقی سیم بند
چهارطاقی سیمکان
چهارطاقی سیمین دشت
چهارطاقی شیخ عالی
چهارطاقی شیرکوه (پاکوه/سپرو)
چهارطاقی ظالمی
چهارطاقی عقدا (ساباط)
چهارطاقی فیشور
چهارطاقی قاضیان
چهارطاقی قطب‌آباد
چهارطاقی قطب‌آباد (علویه)
چهارطاقی قوژد
چهارطاقی ماه فرخان (آتشکده بهرام)
چهارطاقی مکتب خانه شماره۱
چهارطاقی میرمظفر
چهارطاقی نزدیک آغمیون سراب
چهارطاقی نقاره خانه
چهارطاقی نودران
چهارطاقی چم نمشت
چهارطاقی کارچان
چهارطاقی کر کلک ورمیان
چهارطاقی کرسیا ۱
چهارطاقی کرسیا ۲
چهارطاقی کرمجگان
چهارطاقی کنار سیاه
چهارطاقی کنرو
چهارطاقی کهنارو
چهارطاقی گنبد کلایی
چهارطاقی گورستان
چهارقاپی
چهار طاقی باقر صدر
چهار طاقی قاضی خان علیا
چهار طاقی گنبد
چهار پادشاه
چهاربرج فلاور جان
چهاربرجی بابانجم
چهاربرکه
چهاربرکه اول بگال
چهاربرکه دوم بگال
چهاردالان
چهاردری (چهارطاق)
چهارراه آیت الله نجفی
چهارراه شهدا
چهارراه هفتم محرم
چهارسو آجری
چهارسوق بزرگ بازار تهران
چهارسوق بزرگ بازار شهرضا
چهارسوق خان
چهارسوق نقاشی
چهارسوق و بازار شاهی یزد
چهارسوق ومسجدحاج محمدحسین
چهارسوق چوبی
چهارصفه محمد صالح
چهارطاق مولاب ۳۵ A
چهارطاقی احمدآباد
چهارطاقی ارمو
چهارطاقی او طاق
چهارطاقی اوباد
چهارطاقی بهاران
چهارطاقی تل جنگی
چهارطاقی حوزه علمیه
چهارطاقی دارالسلام
چهارطاقی دیو (آتشکده آذربرزین مهر)
آتشکده وچهار تاقی
در آئین اشو زرتشت ، چهار عنصرآتش،آب،باد(هوا) وخاک جایگاه والای آسمانی داشت همواره بر پاکیزه نگه داشتن آنها سفارش شده است.
یکی
از علتهای استودانها و عدم خاکسپاری مردگان را همین احترام به عناصر چهار
گانه میتوان دانست. آنچه مسلم است در ائین زرتشت این چهار عنصر را در فضایی
احساس می کردند که آنرا تحت نفوذ خداوند می دانستند.. معماری یکی از
چشمگیر ترین ،گستره آشکار سازی این بنیانها انگارگانگی در زندگی آدمی است .
در ساخت آتشکده ها چهار عنصر آب ،خاک ،هوا در کنار آتش محترم دانسته شده
وزیبایی طبیعی دو چندانی به ستایشگر اهورامزدا ارائه می شده است.
چلیپا
شکلی آغازین از درک مفهومی فضا در معماری و فرهنگ ایرانیان است که با چهار
بازوی مساوی و گوی و مرکز آن نشان از عدالت به چهارسو و جهت زمین در شمال ،
شرق ، غرب و جنوب است که تحت وحدانیتی که در مرکز آن است و اشاره به سوی
آسمان دارد درواقع نمادی از آسمان است که ترسیم کننده وجود فضایی ذات الهی
نیز می باشد؛ ایرانیان بر اساس و پایه این تفکرروی به سوی چهارگانگی در درک
وآفرینش فضایی نمودند که چهار تاقی ها نمود های بسیار کهن آن می باشد، که
بعدها با نمودهای چهار باغی، چهار ایوانی و میدان دیده شده که درآنها ایجاد
چهار جهت تحت عنوانهای ورودی، ایوان ،عرصه ،مسیر و یا نمایش چهارعمارت
اصلی و در مرکز با نمودی از آب یا آتش به تشریح این تفکر و بازنمود آن در
معماری پرداختند.
تجلی فضا به شکل گوهری در مرکز
چلیپا در معماری ایران وارد گردید که برای این کار برای نخستین بار فضای
مربع را به دایره تبدیل نمودند که نمادی از گنبد آسمان باشد که در اشکالی
همچون بناهای چهار ایوانی با احساس این فضا به انسان به طرح آن پرداخته
اند.
همان طور که می
دانیم میادین ایران تا قبل از دوره معاصر به صورت چهار ضلعی منتظم بودند که
کلمه square که امروزه در اروپا تحت عنوان میدان کاربرد دارد همان کلمه
مربع می باشد که سیاحان غربی با توجه به میادین ایرانی که بیشتر چار گوش
بوده انتخاب کرده اند.