نام روزهای هر ماه در گاهشماری ایرانی

جدول نام روزهای هر ماه در گاهشماری ایرانی

مانـَک	اوستایی	پهلوی	پارسی	‹
هستی بخش بزرگ دانا	اهورامزدا	اورمزد	هرمَزد	1
اندیشه نیک	وهومنه	وهومن	بهمن	2
بهترین راستی و پاکی	اشاوهیشتا	ارتاوهیشتا	اردیبهشت	3
شهریاری نیرومند	کشتریا وریا - خشترا وئیریه	شهریور	شهریور	4
فروتنی و مهرپاک	سپنتا آرمئیتی	سپندارمت	سپندارمذ	5
تندرستی و رسایی	هئوروتات	خردات	خورداد  - خرداد	6
بی مرگی ، جاودانی	آمرتات	امرتات	امرداد	7
آفریدگار	دزوه - دثوش	دزو ، دذوپت آتور	دی ، دی بآذر	8
آتش ، فروغ	اتر- آثرآت	اتور	آذر	9
آبها ، هنگام آب	اپم	آبان	آبان	10
آفتاب ، خورشید	هورخشئیت	خورشیت	خور - خیر - خورشید	11
ماه	ماونگه	ماه - ماذ	ماه	12
ستاره تیر یا تیشتر ، ستاره باران	تیشتریه	تیر- تیشتر	تیر	13
جهان ، زندگی هستی - گیتی	گئوش	گوش	گوش	14
آفریدگار	دزوه - دثوش	دذو ، دذوپت میتر	دی ، دی بمهر	15
دوستی ، پیمان	میثر	میتر	مهر	16
فرمانبرداری	سرئوش	سروش	سروش‌	17
دادگری	رشنو	رشن	رشن	18
فروهر ، نیروی پیشرفت	فره وشی	فرورتین	فروردین	19
پیروزی	ورثرغن	واهرام	ورهرام	20
رامش ، شادمانی	رامن	رام - رامشن	رام	21
باد  - هوا	واته	وات	باد	22
آفریدگار	دزوه - دثوش	دذو ، دذوپت دپن	دی ، دی بدین	23
بینش درونی - وجدان	دئنا	دین	دین	24
خوشبختی ، دارائی و خواسته	اشی - ونگوهی	ارت	ارد	25
راستی	ارشتاد	اشتات	اشتاد	26
آسمان	آسمن	آسیمان	آسمان	27
زمین	زام	زمامیات - زامدات	زامیاد  - زمی  - زمامیاد	28
گفتار پاک	منتره سپنت	امهراسپنت	مانتره سپند - ماراسپند - مهرسپند	29
فروغ و روشنایی بی پایان	انغره - رئوچه	انیران	انارم - انیران	30

برگرفته از آریا بوم

در باره سپنت آرمیتی

در گاتها واژه « ارمُیتی » چهارمین فروزه اهورامزدا میباشد که معنی آن به زبان پارسی «آرامش» است. آرمیتی یا سپنتا آرمیتی که در "گاتها 40 بار از آن نام برده شده در دستور زبان اوستائی موئنث ( مادینه) میباشد . واژه گاتائی سپنتا آرمیتی که در اوستا به « سپندار مز:» یعنی ایزد بانوی نگهبان زمین تبدیل گردیده است.

آرمَیتی به چم فروتنی، بردباری و فرمانبرداری است و این امشاسپند را نماد و نشانه‌ای از این معانی و افزون بر آن، ایمان و فداکاری و مهر و محبت دانسته ‌اند که یاری ‌رسان و پشتیبان زنان نیک و پارسا به شمار می‌رود. برپایه باورهای مزدیسنا، سپندارمزد موکل بر دوازده ماه سال و پنجمین روز از هر ماه است.

از سوی دیگر سپنته آرمَیتی در نقش مادی خود نگهبان زمین شناخته‌ می‌شود و به دلیل ویژگی‌های همسان و زیبای زمین با زن مانند زایندگی، فروتنی، مهربانی، بردباری و مهر و محبت، سپندارمز، روز زن و زمین نامیده می‌شود.

جایگاه آرمَیتی در نزد اهورامزدا به گونه‌ای است که ایزدان و ایزد بانوانی چون آبان، آناهیتا و ماراسپند به همکاری وی گمارده ‌شده اند و به فرمان اهورا با این دستیاران مینوی، زمین پاک نگاه داشته می‌شود. این ایزد بانو به همراه دستیاران خویش و دیگر مینویان با تیرگی‌ها می‌جنگند تا خورشید را در روز دیگر از خاوران بیرون بیاورند.

این ایزدبانو جایگاه ویژه‌ای نزد ایرانیان باستان داشته‌است. در این باورها، فرمانِ برداشتن تیروکمان از سوی وی به آرش داده ‌شد تا به آن مرز ایران و توران تعیین شود. و دربخشی دیگر سپندارمزد با رخصت از منوچهر به پرسش‌های افراسیاب بد کنشت پاسخ گفت و آب به ایران شهر باز آمد...

از آنجا که در باورهای مزدیسنی، انسان و طبیعت برای همکاری با یکدیگر در جهت بهتر و نو کردن جهان مادی و مینوی آفریده شده اند و می بایست در این هماهنگی، بنیان اهریمن را در هم شکنند، ارج گذاری به تک تک آفریدگان اهورامزدا، امری ایجابی و مهم شمرده شده است. از اینرو جایگاه و مقام زنان نیز در ادبیان فولکلور ایرانشهری با نمادهایی ایزدی (سپنتا آرمیتی) نشان داده شده است و نه تنها در جشن اسفندگان بلکه در همه فصول زندگی، تقدیر و ارج نهادن به این مقام، یکی از خویشکاری های بهدینان می باشد و مقایسه کردن این جشن و جایگاه زن با مراسمی برگرفته شده از هویت مسیحی، کاری ارزشمند از دید فرهنگی نیست.

در باره خشترا

خشترا وئیریا (نیروی چیرگی و فرمانروایی بر خود): در زبان سنسکریت به آن "کشترا" (kshatra) گفته می شود چرا که در کیش هند و ایرانی در روزگار باستان ارتباط خاص و پیچیده ای وجود داشته است. و در آیین هند معنای « قدرت» را می دهد ولی در آیین مزدیسنا و دین ایرانی این مفهوم بسیار گسترده تر است و به معنای نیروی خداوندی است و این نیرویی است که در پرتو آن سلطنتی اهورایی بوجود می آید که در آن "اشا" و یا "راستی" به پیروزی کامل می رسد و انسانها را از شور بختی و بد بختی رهایی می بخشد.

آرمان اشو زرتشت آن بوده که همه مردم جهان در راه برقراری حکومت خداوندی و یا حکومت راستی به تلاش و کوشش بپردازند چه فقط با برقراری حکومت راستی است که انسان  قادر می گردد کلیه مظاهر فساد را که از دروغ و یا دروج سرچشمه می گیرد از بین بردارد و حق را بجای باطل بنشاند.

به "خشترا وئیریا" در زبان پارسی "شهریور" گفته می شود. از این واژه در گاتها 62 با یاد شده است.

« خشترا وئیریا نیروی فرمانروایی به سهش های (احساسات) ویرانگر در جهان درونی انسان است »