بخشهاى اوستا

بخشهاى اوستا
الف : یسنا
((یسنا)) مهمترین بخش ((اوستا))ست . کلمه ((یسنا)) به معنى ((ستایش و پرستش )) است . ((یسنا)) از ریشه ((یزد)) و ((یزت )) گرفته شده که ((ایزد)) و ((ایزدان )) نیز از آن مشتق گردیده است.
یسنا شامل 72 فصل که هر فصل را ((هائیتى )) گویند، مى باشد. ((هائیتى )) به معناى ((پیوند)) است که در برخى فصول اوستا به آن اشاره شده است . ((یسنا)) را در مراسم مذهبى ، دو ((موبد)) به نامهاى ((زوت )) و ((راسپى )) با هم مى خواندند.
17 فصل از 72 فصل یسنا به نام ((گاتها)) معروف است که شامل سرودهاى مذهبى است . ((گاتها)) به پنج قسمت تقسیم شده است گ
1 اهنودگات ؛ داراى 7 فصل (از فصل 28 تا 34، شامل 300 خط و 2100 کلمه مى باشد).
2 اشنودگات ؛ داراى 4 فصل (از فصل 43 تا 46 شامل 330 خط و 1850 کلمه مى باشد).
3 اسپنتامینوگات ؛ داراى 4 فصل (از فصل 47 تا 50، شامل 146 خط و 900 کلمه است ).
4 وهو خشرتره گات ؛ داراى 1 فصل ، فصل 51، شامل 66 خط و 450 کلمه است .
5 وهیشتوگات ، داراى 1 فصل ، فصل 53، شامل 36 خط و 260 کلمه است .
جمع گاتها 17 فصل ، 896 خط و 5560 کلمه مى باشد.
در گاتها نام ((مزدا)) 200 بار و اسم ((زرتشت )) 16 مرتبه و نام ((اشا)) (اردى بهشت ) 180 بار و نام فرشته ((هومن )) (بهمن ) 130 بار آمده است . گاتها از قدمت و اعتبار بیشترى برخوردار است و از جهاتى شباهت بسیار به متون مذهبى ریگ ودا دارد و نیز شبیه نغمات داوودى در زبور مى باشد. علت این است که در گذشته مردم خداوند را با کلمات منظوم ستایش مى کرده اند و این اقتباسى است از دوران بدویت مذهب و عصر بت پرستى . در تلقى بدویان مذهبى ، خدایان را از آواز و ترانه خوش ‍ آید.
در ادوار گوناگون ((یسنامزدا))، ((امشاسپندان ))، ((یزدات ))، ((زرتشت )) و... مورد ستایش قرار مى گرفتند. هر یک از قسمتهاى ((اوستا)) در مراسم ویژه اى (اعیادک نذورات و...) خوانده مى شود. بعضى فقرات آن براى جلوگیرى از تاءثیر ((اهریمن )) (فصل 61) خوانده مى شد. در مواردى جچند ((دیوها)) نکوهش شده اند (یسنا 12) و به ((گرسا)) دشمن دین حمله گردیده اسست (فصل )) بند 24). در هنگام تهیه ((نان فطیر)) فصلهاى 3 الى 5 ((یسنا)) را مى خوانند و آن را ((سروش درون )) گویند، زیرا براى ((فرشته سروش )) نذر مى کنند و نیز هنگام تهیه ((هوم )) (شراب مقدس ) فقرات 22 تا 27 ((یسنا)) مى خوانند.
((کریستن سن )) مى گوید ((یشت ))هاى 10 و 19 از همه قدیمى تر است .
((بار تلمه )) یشت 15 را از بقیه قدیمى تر مى داند. او یشت )) (وندیداد) را ساخته زمان اشکانیان مى داند و معتقد است که ((یشت )) 16 در اواخر دوره اشکانى ساخته شده و ((خرده اوستا)) در عصر ساسانى تدوین گردیده است . اوستاى دوره ساسانى ثلث یا ربع اوستاى اصلى بوده است و هیچ ماءخذى قبل از آن در دست نیتس .

علت آن است که آئین زرتشت از حمله اسکندر تا زمان اردشیر پایکان به مدت نزدیک به شش قرن فاقد کتاب و مرکزیت بوده و روشن نیست براى تدوین جدید اوستا از چه منابعى استفاده شده است . بدون شک بسیارى از آداب و عقاید ملل دیگر در این آئین راه یافته است . پس از مهاجرت زرتشتیان ایران به هندوستان در قرن )) میلادى آنها در آنجا به گردآورى کتب خود پرداختند و اوستائى جدید تدوین کردند که از اوستاى دوره ساسانى دوره ساسانى کم حجم تر بود. ((پورداوود)) محقق مشهور متعصب و افراطى ایرانى با همت زرتشتیان هند براى نخستین بار ((اوستا)) را با استفاده از زبانهاى باستانى هند و دیگر منابع مربوطه به فارسى ترجمه کرد

درباره اشا

در گات‌ها آمده است که رهبر‌انی دنیایی ممکن است قوی و زورمند بنماید ولی نیروی راستین را تنها آن رهبر‌انی دارند که "اشو‌" باشند و در کارها با خرد رایزنی کنند، و به راستی و داد بگروند. قدرت راستین در اشا است.

اشا قانون راستی و داد است. عمل به راستی، در اندیشه، گفتار و کردار، داد‌گری است. هیچ کنش راست نیست، مگر آن که با قوانین "اشا‌" سازگار باشد. آن قانونی که از روی راستی فراهم نشده و داد‌گستری را استواری نبخشد، قانون نیست.

"اشا‌" همچنین پویایی (دینامیسم‌) تکامل را نشان می‌دهد. اندیشه، گفتار و کردار سازگار با اشا، جهان را پیشرفت می‌دهد و کننده کار را خوشبخت و شادمان می‌کند. در میان فروزه‌های دیگر خدایی، از اشا نام برده است. "دوشس گویمن‌" خدا، خرد و راستی را «‌تثلیت روحانی» در دین زرتشتی نامیده است. "ز‌هنر‌" نزدیکی دینی آن سه، را یاد آور شده است.

بدبختانه هیچ واژه فارسی که گویای اشا باشد نداریم و از این رو باید آن را بشناسیم، به کار بریم و بشناسانیم.

اشا چکیده دین زرتشتی است. اشا قانون علت و معلول است که هنجار اهورایی، اخلاقی و اجتماعی را در آفرینش سامان می‌دهد. اشا، هم قانون طبیعی و هم قانون الهی است. اشا، قانونی دگرگونی ناپذیر، ازلی و ابدی است. خدا اشا است و اشا خواست (مشیت) خدایی را نشان می‌دهد. بنابه گات‌ها: خواست اهورا مزدا و اشا یکی است.

اهورا مزدا جهان را در اندیشه (وهومن) پدید آورد. در وجدان (دانا) شکل داد. در آفرینندگی (سپنتامینیو) آشکار کرد. و برابر با قانون راستی (اشا) به گردش گذاشت، تا با هم‌آهنگی (آرمیتی) به سوی رسایی (هـ‌‌ا‌ر‌و‌تات) و جاودانی (امرتات) پیش رود.

در فلسفه زرتشت، سپنتامینیو پویایی آفرینش و اشا پویایی تکامل را نشان می‌دهد. دین زرتشت دینی پیشرو و آرمان آن رسایی آفرینش است که تنها با پوییدن راه اشا شدنی است.

در فرهنگ هند و ایرانی، باور به وجود نظم و قانون در آفرینش، ریشه کهن دارد. در ایران پیش از زرتشت آن نظم را آرتا و در ودای هند رتا می‌‌خواندند.

در گات‌ها آمده است که اشو زرتشت، پیش از برگزیده شدن به پیامبری نیز بر طبق اشا رفتار می‌کرده است. اشو زرتشت تجسم "اشا‌" و در این جهان بوده است.

اشا جلوه داد اهورایی است‌ـ آن‌چه که باید مشیت خداوندی تعبیر شود. محتوای مشیت خداوندی این است که هر کس بهره و پی‌آمد کارهای خود را دریافت دارد. اهورامزدا به مردم آزادی گزینش یا اختیار داده است که هر کس با رایزنی خود و وجدان راه خود را برگزیند و هشدار داده است که هر‌ اندیشه، گفتار و کرداری برابر با قانون اشا، پی‌آمدی دارد. پی‌آمدهای قابل تغییر و دگرگونی‌پذیر نیستند ولی تصمیم و گزینش‌های افراد در دست خود آنان است. در دین زرتشت جبر، موقعیتی ندارد. گات‌ها آگاهی می‌دهد کسانی که نیکی را برگزینند به شادی و خوشبختی (اوشتا) می‌رسند و آنان که بدی را انتخاب کنند، دچار اندوه و افسوس می‌شوند. هر کس کاشته خود را دور می‌کند. سرنوشت هیچ‌کس مقدر نیست. ولی پاداش هر کاری (صرفنظر از کننده آن) معین است.

http://www.lifeofthought.com

یکتایی اهورامزدا در گاتها

یکتایی اهورامزدا در گاتها :

"کسی که در پرتو خرد مقدس به بهترین راه زندگی کند و گفتارش مهرآمیز و از روی خرد باشد، با دو دستش کارهای نیک را از روی ایمان انجام دهد، اندیشه اش تنها متوجه یکتا پروردگار خواهد بود و او را سرچشمه حق و راستی خواهد شناخت".
گات ها ترجمه و تفسیرموبد فیروز آذرگشسب هات 47 بند2

زمانی که هیچ انگیرزه خارجی برای اعتقاد به خدای یگانه نبود، در دورانی که باور به یک آفریدگار بی جان و مکان و فارغ از زمان، غیر وابسته به قوم، ملیت و گروه خاص، غیر قابل پذیرش می نمود، اشوزرتشت برای نخستین بار یکتاپرستی را به جهانیان شناساند و اهورامزدای دانا و توانا که آفریننده و پدید آورنده کل ، پرورنده، نگهدارنده و فرمانروای بی شریک جهان است را سزاوار پرستش دانست.

"هنگامی که در اندیشه خود تو را سر آغاز و سر انجام هستی شناختم آن گاه با دید دل دریافتم که تویی سرچشمه منش پاک؛ که تویی آفریننده راستی و داور دادگری که کردار مردمان جهان را داوری میکنی".
گات ها هات31 بند8

اشو زرتشت در گاهان(گات ها)، خدا را گاهی به نام اهورا به معنی هستی بخش و گاه به نام مزدا یعنی دانای کل می نامد و گاهی نیز مزدا اهورا یا اهورامزدا آورده است. در گات ها به ویژه سراسر هات 44 از نیروی پدید آورندگی و فرمانروایی خداوند یگانه سخن رفته و اهورامزدا پدیدآورنده بی مانند و آفریدگار کل شناخته شده است.

"ای هستی بخش یکتا! پرسشی از تو دارم،خواستارم حقیقت را بر من آشکار سازی. چه نیرویی زمین را در پایین و سپهر را در بالا نگه داشته است و از فرو افتادنش جلوگیری می کند؟ ای مزدا کیست آفریننده آب و گیاه؟ کیست آن که به باد وزش و به تیره ابر باران زا تندروی بخشیده؟ ای مزدا! کیست آفریننده و الهام بخش منش پاک؟"
«گات ها هات 44 بند 4»

و در ادامه همین هات اشوزرتشت می فرماید:

"ای مزدا من می کوشم تا در پرتو خرد پاک، تو را آفریننده همه چیز بدانم".
« هات 44 بند7»

اشو زرتشت، آفریدگار یگانه را بی آغاز و بی انجام میداند. او همیشه همان بوده و همواره همان خواهد بود. او تغییر نا پذیر است. او توانا، تواناترین، او داگر، دادگرترین است. اهورامزدا آفریننده گیتی، مینو و سامان آفرینش (اشا) است. او آفریننده راستی، سازنده منش نیک، بخشنده خرد پاک و اندیشه روشن ، رسایی و جاودانی، بخشاینده نیکی ها و افزونی ها است. گرچه پاک و مهربان است ولی گناه خطاکاران را بی دلیل نمی بخشاید. او خدای پاکی، راستی و پیمان شناسی است که خشم، کین و انتقام در صفات او راهی ندارند. او دانای بیکران است که همواره از نهان و آشکار جهان آگاه است. اهورامزدا در گاهان؛ دوست، پدر و یار نیک اندیشان و سوشیانت ها( نجات دهنده ها) نامیده شده و نخستین آموزگار برای کسانی است که از روی اندیشه نیک، گفتار نیک، کردار نیک خواستار پیوستن به او هستند.

برگرفته از http://artapatnews.vastblog.com